DHCPv6 (Dynamic Host Configuration Protocol for IPv6) و SLAAC (Stateless Address Autoconfiguration) دو روش اصلی برای اختصاص آدرس IPv6 در شبکههای کامپیوتری هستند.
1. SLAAC (Stateless Address Autoconfiguration):
- در SLAAC، دستگاهها به طور خودکار آدرسهای IPv6 خود را از طریق پیامهای Router Advertisement (RA) دریافت میکنند.
- روترها با ارسال پیامهای RA به دستگاهها، شبکه را اعلام میکنند و شبکههای IPv6 را به دستگاهها ارسال میکنند.
- هر دستگاه بر اساس پیامهای RA خود، یک آدرس IPv6 ایجاد میکند.
2. DHCPv6 (Dynamic Host Configuration Protocol for IPv6):
- در DHCPv6، یک سرور DHCPv6 مخصوص تنظیمات IPv6 وجود دارد که دستگاهها میتوانند از طریق آن، آدرسهای IPv6 و دیگر تنظیمات را دریافت کنند.
- دستگاهها درخواست DHCPv6 را به سرور ارسال میکنند و سرور آدرسهای IPv6 را به آنها اختصاص میدهد.
- DHCPv6 میتواند برای اختصاص آدرسهای IPv6 به همراه تنظیماتی مانند DNS و زمانهای اجاره استفاده شود.
مواردی که باید توجه شود:
- SLAAC به طور معمول در شبکههای کوچکتر و سادهتر استفاده میشود، در حالی که DHCPv6 معمولاً در شبکههای بزرگتر و پیچیدهتر مورد استفاده قرار میگیرد.
- استفاده از هرکدام از این روشها به ویژگیها و نیازهای خاص شبکه بستگی دارد، به عنوان مثال، اگر نیاز به مدیریت دقیق تنظیمات داشته باشید، DHCPv6 مناسبتر است.
- DHCPv6 (Dynamic Host Configuration Protocol for IPv6):
- DHCPv6 از یک سرور DHCPv6 برای اختصاص آدرسها و تنظیمات دیگر مانند زمان اجاره استفاده میکند.
- سرور DHCPv6 میتواند به طور خودکار تنظیمات مختلفی را ارسال کند، از جمله آدرسهای IPv6، دروازههای روتر، DNS سرورها و زمانهای اجاره.
- DHCPv6 اجازه میدهد که مدیران شبکه کنترل دقیقتری بر روی تنظیمات داشته باشند و میتوانند تنظیمات خاصی را به دستگاهها ارسال کنند.
- SLAAC (Stateless Address Autoconfiguration):
- SLAAC اغلب برای شبکههایی استفاده میشود که نیاز به پیکربندی سادهتر و خودکار دارند.
- این روش از پیامهای Router Advertisement برای ارسال آدرسهای IPv6 به دستگاهها استفاده میکند.
- دستگاهها بر اساس اطلاعات دریافتی از پیامهای RA، آدرسهای خود را به طور خودکار پیکربندی میکنند.
هر دو روش میتوانند در یک شبکه به طور همزمان استفاده شوند، و معمولاً انتخاب بین آنها بر اساس نیازهای ویژه شبکه و ترجیحات مدیران شبکه انجام میشود.
مراحل تخصیص دهی آدرس IPv6 در شبکههای کامپیوتری عموماً به شرح زیر است:
1. Router Advertisement (RA):
- روترها پیامهای RA را در شبکه ارسال میکنند تا دستگاهها را با وجود موجودیت شبکه IPv6 آشنا کنند.
- این پیامها شامل اطلاعاتی مانند پیشوند شبکه (network prefix) و همچنین اطلاعات دیگری مانند تنظیمات MTU و زمانهای اجاره آدرسها است.
2. Stateless Address Autoconfiguration (SLAAC):
- پس از دریافت پیامهای RA، دستگاهها میتوانند خودکار آدرسهای IPv6 خود را پیکربندی کنند.
- دستگاهها از پیشوند شبکه (network prefix) و شناسه MAC آنها برای ایجاد یک آدرس IPv6 یکتا استفاده میکنند.
3. Dynamic Host Configuration Protocol for IPv6 (DHCPv6):
- در صورت استفاده از DHCPv6، دستگاهها یک درخواست DHCPv6 به سرور DHCPv6 ارسال میکنند.
- سرور DHCPv6 در پاسخ به درخواست، یک آدرس IPv6 به همراه سایر تنظیمات مانند DNS و زمانهای اجاره را به دستگاه ارسال میکند.
4. نهایی کردن تنظیمات:
- پس از دریافت آدرس IPv6، دستگاهها آن را به رابط شبکه خود اختصاص میدهند.
- هر دستگاه حالا مجهز به آدرس IPv6 منحصر به فرد خود است و میتواند در شبکه ارتباط برقرار کند.
این مراحل به طور خلاصه فرآیند تخصیص دهی آدرس IPv6 را توضیح میدهند.
تبادل اطلاعات و اتصال بین شبکههای IPv4 و IPv6 در مسیریابی توسط پروتوکلهای مسیریابی مختلف انجام میشود. این پروتوکلها عبارتند از:
1. BGP (Border Gateway Protocol):
- BGP یک پروتوکل مسیریابی است که در شبکههای اینترنت برای تبادل اطلاعات مسیریابی بین شبکهها استفاده میشود.
- BGP به طور معمول برای مسیریابی بین دامنههای مختلف (Autonomous System) استفاده میشود، بنابراین اتصالات بین شبکههای IPv4 و IPv6 نیز تحت BGP انجام میشود.
2. MP-BGP (Multiprotocol BGP):
- MP-BGP نسخه ارتقاء یافتهتری از BGP است که قابلیت پشتیبانی از چندین پروتکل مختلف مانند IPv4 و IPv6 را دارا است.
- این پروتوکل به مسیریابی بین دامنههای مختلف با استفاده از پروتکلهای مختلف مانند IPv4 و IPv6 کمک میکند.
در مورد جابجایی و اتصال بستههای IPv4 و IPv6:
- اتصال بین IPv4 و IPv6:
- در محیطهای شبکه، مسیریابها (روترها) که پروتکلهای BGP یا MP-BGP را پشتیبانی میکنند، میتوانند اتصال بین دامنههای IPv4 و IPv6 را برقرار کنند.
- این اتصالات اجازه میدهند تا بستههای IPv4 و IPv6 بین شبکهها جابجا شده و مسیردهی شوند.
- جابجایی بستهها:
- واحدهای مسیریابی (روترها) در شبکه به وسیله جداول مسیریابی که با استفاده از پروتکلهای BGP یا MP-BGP بهروزرسانی میشوند، مشخص میکنند که بستههای IPv4 به سمت دستگاههایی با آدرسهای IPv4 و بستههای IPv6 به سمت دستگاههایی با آدرسهای IPv6 باید ارسال شوند.
- بنابراین، اگر یک مسیریاب بستهای را برای یک دامنه IPv4 دریافت کند، این بسته به دستگاههایی با آدرسهای IPv4 هدایت میشود؛ و اگر بستهای با آدرس IPv6 دریافت کند، به دستگاههایی با آدرسهای IPv6 هدایت میشود.
به طور کلی، پروتوکلهای مسیریابی مانند BGP و MP-BGP که قابلیت پشتیبانی از چندین پروتکل را دارند، امکان اتصال بین شبکههای IPv4 و IPv6 را فراهم میسازند و مسیردهی بستههای IPv4 و IPv6 را بر اساس نوع آدرس بسته تعیین میکنند.
به طور فنی و تخصصیتر، اتصال و جابجایی بستههای IPv4 و IPv6 در شبکهها به وسیله مسیریابی و پروتکلهای مسیریابی مختلف انجام میشود. در اینجا نکاتی که برای اتصال و مسیردهی بین این دو نسخه مهم هستند را بررسی میکنیم:
1. پروتکلهای مسیریابی:
- BGP (Border Gateway Protocol):
- BGP اصلیترین پروتکل مسیریابی است که در شبکههای اینترنتی به کار میرود.
- BGP میتواند بهطور همزمان به IPv4 و IPv6 پشتیبانی کند و اطلاعات مسیریابی را برای هر دو نسخه ارسال کند.
- از طریق BGP، مسیرهای مختلف برای IPv4 و IPv6 از یک مسیریاب به مسیریاب دیگر انتقال مییابند.
- MP-BGP (Multiprotocol BGP):
- MP-BGP یک نسخه ارتقاء یافته از BGP است که به جای ارسال فقط اطلاعات IPv4، قابلیت ارسال اطلاعات برای چندین پروتکل را دارد، از جمله IPv4 و IPv6.
- MP-BGP برای مسیریابی بین دامنههای مختلف (AS) از چندین نوع پروتکل استفاده میکند و به مسیریابها اجازه میدهد تا به طور همزمان با IPv4 و IPv6 مسیریابی کنند.
2. جابجایی بستهها:
- بررسی آدرسها:
- هر بسته که توسط یک مسیریاب دریافت میشود، دارای آدرس منبع و مقصد خود است که ممکن است یا IPv4 باشد یا IPv6.
- مسیریابها با بررسی نوع آدرس (IPv4 یا IPv6) در بسته، تصمیم میگیرند که بسته را به کدامیک از دستگاههای مقصد در شبکه هدایت کنند.
- جداول مسیریابی:
- در هر مسیریاب، یک جدول مسیریابی وجود دارد که بر اساس اطلاعات دریافتی از پروتکلهای مسیریابی مانند BGP یا MP-BGP بهروزرسانی میشود.
- این جداول شامل مسیرهای مختلف برای زیرشبکههای IPv4 و IPv6 هستند و مسیریاب بر اساس اطلاعات این جداول بستهها را هدایت میکند.
- ترجمه آدرس (Address Translation):
- در برخی شرایط، نیاز به ترجمه آدرس (Address Translation) بین IPv4 و IPv6 ممکن است وجود داشته باشد.
- این ترجمهها معمولاً توسط وسایط مختلفی مانند NAT64 (Network Address Translation IPv6 to IPv4) انجام میشود که اجازه میدهد تا دستگاههای با آدرسهای IPv6 به دستگاههای با آدرسهای IPv4 و بالعکس متصل شوند.
نتیجهگیری:
اتصال و جابجایی بستههای IPv4 و IPv6 در شبکههای مدرن از طریق پروتکلهای مسیریابی مانند BGP و MP-BGP و با استفاده از جداول مسیریابی که آنها بهروزرسانی میکنند، انجام میشود. این پروتکلها اجازه میدهند تا بستهها با آدرسهای مختلف (IPv4 و IPv6) به درستی هدایت شوند و ترجمههای آدرس مورد نیاز نیز در صورت لزوم انجام میشود.
برای پیکربندی DHCPv6 در یک روتر سیسکو، میتوانید از دستورات زیر استفاده کنید. این مثال شامل تنظیم یک محدوده آدرس IPv6 برای تخصیص به کلاینتها است.
1. ورود به حالت پیکربندی:
```plaintext
enable
configure terminal
```
2. پیکربندی رابط شبکه برای استفاده از DHCPv6:
```plaintext
interface <interface-name>
ipv6 address <ipv6-prefix>/<prefix-length> eui-64
ipv6 enable
ipv6 dhcp server <dhcp-pool-name>
exit
```
```plaintext
interface GigabitEthernet0/0
ipv6 address 2001:db8:1:1::1/64 eui-64
ipv6 enable
ipv6 dhcp server DHCPv6-POOL
exit
```
3. تعریف محدوده DHCPv6:
```plaintext
ipv6 dhcp pool <dhcp-pool-name>
address prefix <ipv6-prefix>/<prefix-length>
dns-server <dns-ipv6-address>
domain-name <domain-name>
```
```plaintext
ipv6 dhcp pool DHCPv6-POOL
address prefix 2001:db8:1:1::/64
dns-server 2001:4860:4860::8888
domain-name example.com
```
4. ذخیره پیکربندی:
```plaintext
end
write memory
```
برای تنظیم SLAAC (Stateless Address Autoconfiguration) در تجهیزات سیسکو، شما باید تنظیمات مربوط به IPv6 را در روتر یا سوئیچ انجام دهید. این شامل فعال کردن IPv6، پیکربندی رابطها، و تنظیمات مورد نیاز برای SLAAC میشود.
در زیر، نمونهای از نحوه تنظیمات SLAAC در یک روتر سیسکو آورده شده است:
```plaintext
enable
configure terminal
# فعال کردن IPv6 در دستگاه
ipv6 unicast-routing
# وارد شدن به رابطی که میخواهید SLAAC را فعال کنید
interface GigabitEthernet0/0
# فعال کردن IPv6 در رابط
ipv6 enable
# پیکربندی آدرس IPv6 و طول پیشوند (prefix length)
ipv6 address 2001:db8::1/64
# فعال کردن تبلیغ RAs (Router Advertisements) برای SLAAC
ipv6 nd ra interval 30
ipv6 nd ra lifetime 1800
ipv6 nd prefix 2001:db8::/64
# پایان تنظیمات و خروج از حالت کانفیگ
exit
exit
```
توضیحات:
- `ipv6 unicast-routing`: این فرمان IPv6 را در روتر فعال میکند.
- `interface GigabitEthernet0/0`: به رابطی که میخواهید IPv6 و SLAAC را روی آن فعال کنید، وارد میشود.
- `ipv6 enable`: IPv6 را در رابط فعال میکند.
- `ipv6 address 2001:db8::1/64`: آدرس IPv6 و طول پیشوند را پیکربندی میکند.
- `ipv6 nd ra interval 30`: تنظیم فاصله زمانی بین تبلیغات روتر (RA) به ثانیه.
- `ipv6 nd ra lifetime 1800`: تنظیم زمان زندگی تبلیغات روتر (RA) به ثانیه.
- `ipv6 nd prefix 2001:db8::/64`: پیشوندی که در تبلیغات روتر (RA) اعلام میشود را تنظیم میکند.
این تنظیمات به دستگاههای موجود در شبکه امکان میدهد که به صورت خودکار آدرسهای IPv6 را با استفاده از SLAAC پیکربندی کنند.
NAT64 یک تکنولوژی انتقالی است که به دستگاههای IPv6 اجازه میدهد با دستگاههای IPv4 ارتباط برقرار کنند. برای تنظیم NAT64 در تجهیزات سیسکو، باید تنظیمات مربوط به ترجمه آدرس شبکه (NAT) را انجام دهید. این شامل پیکربندی پیشوند NAT64، پیکربندی ترجمه، و تنظیمات رابطها میشود.
در زیر، نمونهای از نحوه تنظیمات NAT64 در یک روتر سیسکو آورده شده است:
```plaintext
enable
configure terminal
# فعال کردن IPv6 و NAT64
ipv6 unicast-routing
# تنظیم پیشوند NAT64
interface GigabitEthernet0/0
description IPv6 Interface
ipv6 enable
ipv6 address 2001:db8:1::1/64
exit
interface GigabitEthernet0/1
description IPv4 Interface
ip address 192.0.2.1 255.255.255.0
exit
# پیکربندی ترجمه آدرس IPv6 به IPv4
nat64 prefix stateful 64:ff9b::/96
# پیکربندی استخر NAT64 برای ترجمه آدرسهای IPv4
nat64 v4 pool NAT64-POOL 192.0.2.100 192.0.2.200
nat64 v6v4 source 2001:db8:1::/64 pool NAT64-POOL overload
# تنظیمات DNS64 برای ترجمه درخواستهای DNS
nat64 v6v4 static udp 2001:db8:1::53 192.0.2.1 53
# پایان تنظیمات و خروج از حالت کانفیگ
exit
exit
```
توضیحات:
- `ipv6 unicast-routing`: این فرمان IPv6 را در روتر فعال میکند.
- `interface GigabitEthernet0/0` و `interface GigabitEthernet0/1`: تنظیمات مربوط به رابطهای IPv6 و IPv4 را پیکربندی میکند.
- `nat64 prefix stateful 64:ff9b::/96`: پیشوند NAT64 را تنظیم میکند.
- `nat64 v4 pool NAT64-POOL 192.0.2.100 192.0.2.200`: یک استخر آدرس IPv4 برای ترجمه آدرسهای IPv6 پیکربندی میکند.
- `nat64 v6v4 source 2001:db8:1::/64 pool NAT64-POOL overload`: ترجمه آدرسهای IPv6 به آدرسهای IPv4 با استفاده از استخر آدرس پیکربندی شده را تنظیم میکند.
- `nat64 v6v4 static udp 2001:db8:1::53 192.0.2.1 53`: تنظیمات DNS64 برای ترجمه درخواستهای DNS.
این تنظیمات به دستگاههای IPv6 اجازه میدهد که با دستگاههای IPv4 از طریق NAT64 ارتباط برقرار کنند.
مراحل فوق DHCPv6 را بر روی یک روتر سیسکو پیکربندی میکند تا آدرسهای IPv6 را به کلاینتها تخصیص دهد و اطلاعات مربوط به DNS و دامین را ارائه دهد.